Τρίτη, 09 Απριλίου 2013 00:45

Γρίφος τα logistics των πυραμίδων

Πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως ολόκληρους οικισμούς όπου διέμεναν οι Αιγύπτιοι κτίστες των πυραμίδων, στους οποίους εκτός από χώρους μαζικής παραγωγής φαγητού λειτουργούσαν και εγκαταστάσεις παροχής ιατρικής βοήθειας.

Πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως ολόκληρους οικισμούς όπου διέμεναν οι Αιγύπτιοι κτίστες των πυραμίδων, στους οποίους εκτός από χώρους μαζικής παραγωγής φαγητού λειτουργούσαν και εγκαταστάσεις παροχής ιατρικής βοήθειας.

Επιμέλεια: Σάση Δημοπούλου.
Φωτογραφίες: ΑΠΕ

Πολλά ερωτήματα προκύπτουν σχετικά με την κατασκευή των ογκωδέστατων πυραμίδων, του μοναδικού από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου που επιζεί στις μέρες μας. Πώς κτίστηκαν; Για ποιον λόγο; Επί αιώνες μυστήριο κάλυπτε την επιβλητική παρουσία τους. Σήμερα κάποια από τα ερωτήματα έχουν βρει απαντήσεις ξεδιαλύνοντας ένα μέρος της αινιγματικής γοητείας τους.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τις μελέτες και τα συμπεράσματα των ερευνητών, για την κατασκευή των τεράστιων τάφων που χτίστηκαν με διαταγή των Φαραώ ως αποθέωση της πίστης τους για την αιώνια ζωή, επιστρατεύτηκαν ομάδες δεκάδων χιλιάδων εργατών.

Πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως ολόκληρους οικισμούς όπου διέμεναν οι Αιγύπτιοι κτίστες, στους οποίους εκτός από χώρους μαζικής παραγωγής φαγητού λειτουργούσαν και εγκαταστάσεις παροχής ιατρικής βοήθειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν προκύψει μέχρι τώρα, οι ερευνητές οδηγούνται στο συμπέρασμα πως οι εργάτες δεν ήταν σκλάβοι, αλλά ένα εξαιρετικά οργανωμένο εργατικό δυναμικό αποτελούμενο από Αιγύπτιους αγρότες.

Κάθε χρόνο την περίοδο των πλημμυρών ο Νείλος υπερχείλιζε με αποτέλεσμα να ανακόπτει τις γεωργικές εργασίες, καθώς κάλυπτε εντελώς τις καλλιέργειες. Πιστεύεται, λοιπόν, πως το αγροτικό εργατικό δυναμικό μετατίθεντο στο εργοτάξιο των πυραμίδων για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στα μεγαλόπρεπα έργα των Φαραώ. Αποδεικνύεται έτσι η ύπαρξη ενός καλά οργανωμένου προγράμματος πλήρωσης θέσεων εργασίας που αποτελεί κι ένα από τα δείγματα του άριστα οργανωμένου κρατικού μηχανισμού.

Παράλληλα, πέρα από το εργατικό δυναμικό που αποδέσμευε ο πλημμυρισμένος Νείλος έκανε και ευκολότερη τη μεταφορά πέτρας για το χτίσιμο των μεγαλόπρεπων έργων. Έτσι υψώθηκαν και τα γιγαντιαία αυτά ταφικά οικοδομήματα, εξασφαλίζοντας μία εξίσου πολυτελή και λαμπρή συνέχεια στη μετά θάνατο ζωή των Φαραώ. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν πως οι Φαραώ ήταν γιοί των θεών και κατ’ επέκταση μεσολαβητές τους, με αποστολή να οδηγήσουν τη θεϊκή δύναμη στο λαό. Τους τιμούσαν εν ζωή και τους λάτρευαν μετά θάνατον. Οι νεκρικοί τους οίκοι αποτελούσαν μία γέφυρα ανάμεσα στη γη και τον ουρανό, ώστε να επιτελεστεί η ένωση του ανθρώπου με το θείο.

Θεωρίες κατασκευής

Ένα από τα κυριότερα ερωτήματα που προβληματίζουν για αιώνες τους επιστήμονες είναι πώς κατασκευάστηκαν οι πυραμίδες. Πολλές θεωρίες διατυπώθηκαν σχετικά με το ζήτημα αυτό. Η πρώτη καταγεγραμμένη ανήκει στον Ηρόδοτο, ο οποίος υποστήριξε πως οι Αιγύπτιοι χρησιμοποίησαν «μηχανές» -εννοώντας με τον όρο αυτό γερανούς- για να σηκώνουν τους τεράστιους κυβόλιθους από τους οποίους ήταν κτισμένα τα ταφικά αυτά οικοδομήματα. Ο αρχαίος ιστορικός είχε βέβαια επισκεφτεί τη χώρα σε πολύ μεταγενέστερη εποχή, γύρω στο 450 π.Χ., όταν δηλαδή οι πυραμίδες ήταν ήδη 2.000 χρόνων.

Γερανοί απεικονίζονται και στις τοιχογραφίες των αρχαίων αιγυπτιακών τάφων πράγμα που δείχνει πως ήταν γνωστοί και στους κατασκευαστές των πυραμίδων. Ωστόσο για την ανέγερσή τους θα χρειάζονταν εκατοντάδες τέτοιοι γερανοί σε διάφορα επίπεδα για να σηκώνουν τους ογκόλιθους και κατά συνέπεια τρομερή ποσότητα ξυλείας για την κατασκευή των γερανών. Ποσότητες που δεν διαθέτει η Αίγυπτος η οποία καλύπτεται στα μεγαλύτερο ποσοστό της από έρημο.

Η επόμενη θεωρία ανήκει στον Διόδωρο τον Σικελιώτη, ο οποίος τρεις αιώνες μετά τον Ηρόδοτο ισχυρίστηκε πως το κτίσιμο των γιγαντιαίων νεκρικών κτιρίων έγινε με τη βοήθεια ραμπών. Πού είχαν τοποθετηθεί όμως αυτές οι ράμπες; Μία εξωτερική ράμπα τοποθετημένη στη μία πλευρά της πυραμίδας και η οποία υψωνόταν έτσι ώστε οι λίθινοι ογκόλιθοι να μπορούν να μετακινηθούν μέχρι την κορυφή έχει πολλά προβλήματα. Κατ’ αρχάς δεν θα μπορούσε να ανορθώνεται απότομα γιατί τότε θα ήταν αδύνατο για τους εργάτες που ρυμουλκούσαν τους ογκόλιθους να τους σύρουν.

Η μεγαλύτερη δυνατή κλίση δεν ξεπερνά το 8%, πράγμα που σημαίνει πως η ράμπα θα ξεπερνούσε σε μήκος το ένα μίλι για να φτάσει στην κορυφή της πυραμίδας. Όμως ούτε τόσος χώρος υπάρχει στην περιοχή της Γκίζας ούτε ανασκαφικές ενδείξεις για μια τέτοια τεράστια κατασκευή. Παράλληλα μία τέτοια ράμπα -με όγκο όσο και η ίδια η πυραμίδα- θα ήταν ασύμφορη, καθώς θα διπλασίαζε τις εργατοώρες. Στις μέρες μας, ωστόσο, προέκυψαν ακόμα πιο «τολμηρά» σενάρια… Το μυστήριο που περιβάλλει τις κατασκευές αυτές ώθησε την πλούσια φαντασία κάποιων να αποδώσουν την ανέγερσή τους ακόμα και σε εξωγήινα όντα…!

Οι έρευνες, βέβαια, πάντα συνεχίζονται για τη λήψη πιο ρεαλιστικών απαντήσεων. Έτσι, πρόσφατα το φως είδε μία νέα θεωρία με εισηγητή τον Γάλλο αρχιτέκτονα Ζαν Πιερ Χουντέν (Jean Pierre Houdin), ο οποίος τα τελευταία οκτώ χρόνια ασχολήθηκε με τη μοντελοποίηση μέσω υπολογιστή της Μεγάλης Πυραμίδας του Χέοπος. Χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα τρισδιάστατης ηλεκτρονικής εξομοίωσης της εταιρίας Dassault Systemes και βασισμένος σε παλαιότερη έρευνα του μηχανικού πατέρα του Χένρι Χουντέν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ογκόλιθοι μετακινούνταν πράγματι πάνω σε μία ράμπα και, το πιο σημαντικό, η ράμπα αυτή ακόμα υπάρχει! Βρίσκεται στο εσωτερικό της πυραμίδας! Σύμφωνα με τον Γάλλο αρχιτέκτονα, οι εργάτες χρησιμοποίησαν μία εξωτερική ράμπα για την κατασκευή των πρώτων 43 μέτρων της πυραμίδας και στη συνέχεια έφτιαξαν μία εσωτερική, ώστε να μεταφερθούν οι ογκώδεις λίθοι (ο καθένας απ’ αυτούς ζυγίζει περίπου 2,5 τόνους) για την ανέγερση της υπόλοιπης, που αγγίζει τα 137 μέτρα.

Η εξωτερική ράμπα χρησιμοποιήθηκε μέχρι να συρθούν οι τεράστιοι ογκόλιθοι από γρανίτη και ασβεστόλιθο που τοποθετήθηκαν ως δοκοί στους ταφικούς θαλάμους του βασιλιά και της βασίλισσας. Μερικοί απ’ αυτούς ζύγιζαν πάνω από 60 τόνους και ήταν αδύνατο να μετακινηθούν στη στενή, εσωτερική ράμπα.

Έπειτα απ’ αυτό η εξωτερική ράμπα δεν χρειαζόταν πια. Αποσυναρμολογήθηκε και τα κομμάτια της, μικρότερα απ’ αυτά του κάτω ενός τρίτου της πυραμίδας, μεταφέρθηκαν μέσω της εσωτερικής ράμπας και χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των ανώτερων δύο τρίτων της πυραμίδας, όπου οι ογκόλιθοι είναι μικρότεροι.

Η εσωτερική ράμπα ανέγειρε ουσιαστικά τα δύο τρίτα της ανωδομής της Μεγάλης Πυραμίδας και οι υπολογισμοί δείχνουν πως πρέπει να είχε πλάτος γύρω στα 2 μέτρα και κλίση περίπου 7%. Είχε σπειροειδές σχήμα ώστε να ταυτίζεται με το σχήμα της πυραμίδας αποτελώντας ουσιαστικά μία πυραμίδα μέσα στη μεγάλη Πυραμίδα! Είναι βέβαια αναμενόμενο πως ο σχεδιασμός της απαιτούσε τον υπολογισμό μίας σειρά προϋποθέσεων. Πρώτα απ’ όλα η ράμπα έπρεπε να διαμορφωθεί με μεγάλη ακρίβεια ώστε να μην πέφτει πάνω στις τρεις μικροσκοπικές πυραμίδες που βρίσκονταν στο πλάι τις Μεγάλης. Δεύτερον, οι εργάτες μεταφέροντας βαριούς ογκόλιθους πάνω σε μία στενή ράμπα δεν θα μπορούσαν εύκολα να στρίψουν σε μία γωνία 90 μοιρών.

Χρειάζονταν, λοιπόν, ένα μέρος μπροστά από το φορτίο όπου θα μπορούσαν να στέκονται και να το τραβάνε. Επομένως έπρεπε να βρεθεί ένα μέσο για τη διευκόλυνση του στριψίματος. Στα δύσκολα αυτά σημεία ο Χουντέν βρίσκει λύση προβλέποντας την ύπαρξη ανοιγμάτων, όπου ένας απλός γερανός θα μπορούσε να στρίψει τα υλικά. Με τη χρήση αυτής της τεχνική ο Χουντέν συμπεραίνει πως οι εργάτες που χρειάστηκαν για το κτίσιμο το φιλόδοξου έργου πρέπει να ήταν γύρω στους 4.000 κι όχι 100.000 όπως υποστηρίχτηκε από άλλους ερευνητές.

Αποδείξεις

Αφορμή για περεταίρω έλεγχο έδωσε μία αλεπού της ερήμου σε ομάδα Γάλλων ερευνητών, οι οποίοι διενεργούσαν επιφανειακή έρευνα στην περιοχή της Μεγάλης Πυραμίδας το 1986. Είδαν, λοιπόν, την αλεπού να μπαίνει μέσα στην πυραμίδα από μία σχισμή δίπλα στο άνοιγμα και έπειτα από λίγο να βγαίνει από άλλο σημείο κοντά σ’ αυτό. Η ομάδα θεώρησε μάλλον απίθανο το ζώο να ανέβηκε στα μισά της πυραμίδας και υπέθεσε πως στο επίπεδο της βάσης υπάρχει ένας ανοιχτός χώρος, ίσως η ράμπα.

Το περιστατικό τους ώθησε να κάνουν μετρήσεις για να δουν την πυκνότητα διάφορων σημείων της πυραμίδας και να εντοπίσουν πιθανούς κρυμμένους θαλάμους. Δεν βρήκαν κάτι σημαντικό. Το μοναδικό αποτέλεσμα της μέτρησης ήταν η απεικόνιση ενός περίεργου σχήματος, το οποίο δεν μπορούσαν να εξηγήσουν. Όταν το 2000 ο Χουντέν παρουσίασε τη θεωρία του, δείχνοντας με τον υπολογιστή του την κάτοψη της εσωτερικής ράμπας, ένα μέλος της γαλλικής ομάδας του 1986 που βρισκόταν στο κοινό είδε μπροστά του ένα γνώριμο σχήμα… Το ίδιο ανεξήγητο -τότε- σχέδιο που είχαν δείξει οι μετρήσεις τους, και μία ισχυρή ένδειξη για την περεταίρω επεξεργασία της νέας θεωρίας.

Σήμερα ο Χουντέν σε μαζί με τον Ράινερ Στάντλεμαν (Rainer Stadlemann), πρώην διευθυντή του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στο Κάιρο, περιμένουν πως σύντομα το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου θα τους παραχωρήσει την άδεια ώστε να αποδείξουν τη θεωρία με επιτόπιες έρευνες. Ίσως λοιπόν ένα από τα πολλά ερωτήματα που καλύπτουν για αιώνες τις πυραμίδες βρει στο άμεσο μέλλον την απάντησή του…

Τα παραλειπόμενα

Ο Χεμιένου, αδελφός του Φαραώ Κουφού, ήταν αυτός που ανέλαβε το κτίσιμο της Μεγάλης Πυραμίδας. Από την αρχή σχεδίασε τρεις διαφορετικούς ταφικούς θαλάμους, έτσι ώστε να υπάρχει πάντα ένας έτοιμος χώρος για να ταφεί ο φαραώ αδελφός του στην περίπτωση που θα πέθαινε κατά τη διάρκεια της κατασκευής της πυραμίδας. Ένας απ’ αυτούς ήταν λαξευμένος στο φυσικό πέτρωμα κάτω από την πυραμίδα κατά την αρχή του έργου. Πέντε χρόνια μετά και ενώ ο φαραώ Κουφού ήταν ακόμη εν ζωή ο ημιτελής ταφικός θάλαμος εγκαταλείφθηκε και ένας δεύτερος, γνωστός ως θάλαμος της βασίλισσας, άρχισε να κατασκευάζεται. Η κατασκευή της πυραμίδας διήρκεσε συνολικά 21 χρόνια. Τον 15ο χρόνο -και ενώ ο Κουφού ακόμα… ζούσε και βασίλευε- κι αυτός ο θάλαμος εγκαταλείφθηκε και κατασκευάσθηκε ο οριστικός ταφικός θάλαμος του φαραώ στο κέντρο της πυραμίδας.

Newsletter

Συμπληρώστε τα παρακάτω στοιχεία για να εγγραφτείτε στο newsletter μας.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Επικοινωνείστε μαζί μας για  οποιαδήποτε πληροφορία.

  • ΤΗΛ: +30 23510.20940
  • ΦΑΞ: +30 23510.47860