Μεγαλείο, δέος, αίγλη, δύναμη είναι μερικές μόνο από τις λέξεις που θα μπορούσαν να σχετιστούν με την Αρχαία Αίγυπτο. Οι πυραμίδες, το κατασκευαστικό θαύμα όλων των εποχών, ο μυστικισμός της ερήμου, οι μεγάλοι βασιλείς, με θεϊκές ακόμα διαστάσεις στη φαντασία μας, συνθέτουν ένα παραμυθένιο, θρυλικό παρελθόν. Αυτό που αναζητούν και όλοι οι ταξιδιώτες μόλις αγγίξουν τη ζεστή, απέραντη άμμο. Θέλοντας να διατηρήσει την αρχαία μεγαλοπρέπεια ζωντανή, η Αίγυπτος έχει ξεκινήσει από το 2002 την υλοποίηση ενός μεγαλόπνοου έργου. Την ανέγερση ενός νέου μουσειακού συγκροτήματος (του Grand Egyptian Museum/GEM) που φιλοδοξεί να παρουσιάσει με έναν ιδιαίτερο τρόπο την αιγυπτιακή ιστορία των τελευταίων 7.000 χρόνων και να αποτελέσει το μεγαλύτερο παγκόσμιο κέντρο της φαραωνικής ιστορίας.
Το μουσείο (τοποθετημένο στο μοναδικό σημείο που θα του ταίριαζε -σε απόσταση αναπνοής από τις θαυμαστές πυραμίδες της Γίζας) πρόκειται να στεγάσει περισσότερα από 100.000 αντικείμενα, 3.500 από τα οποία ανήκουν στον ξακουστό βασιλιά Τουταγχαμών. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωριστή θέση κατέχει και ένας άλλος ονομαστός βασιλιάς συνδεδεμένος με μία περίοδο πρωτοφανούς λαμπρότητας, και ισχύος της Αιγύπτου. Ο Ραμσής ΙΙ με τη μορφή ενός γιγαντιαίου γρανιτένιου αγάλματος ηλικίας 3.200 ετών.
Ο βασιλιάς για τουλάχιστον 50 χρόνια στεκόταν στο κέντρο της πλατείας Ραμσή, όπου είχε μεταφερθεί από ένα ναό της Μέμφιδας, της αρχαίας πρωτεύουσας της Αιγύπτου. Ο πρώτος που πρότεινε τη μεταφορά του αγάλματος ήταν ο Υπουργός Πολιτισμού Φαρούκ Χόσνι στην προσπάθειά του να το σώσει από τα διαβρωτικά καυσαέρια, αλλά και τις επικίνδυνες δονήσεις που προκαλούσε το αυξημένο κυκλοφοριακό του κέντρου της πόλης. Πολλές ήταν οι πιθανές τοποθεσίες που προτάθηκαν.
Αρχικά υπήρξε η σκέψη να επιστρέψει στο πρώτο του σπίτι στη Mit Rahina, αλλά ήταν φανερό πως η μικρή γέφυρα της περιοχής δεν θα μπορούσε να αντέξει το κολοσσιαίο φορτίο των 125 τόνων. Ακολούθως προτάθηκε η τοποθέτησή του στην πλατεία Rimayah στη Γίζα ή στην είσοδο της Όπερας του Καΐρου, αλλά και αυτά τα σενάρια απορρίφθηκαν καθώς και εκεί θα αντιμετώπιζε το μεγάλο πρόβλημα της περιβαλλοντικής μόλυνσης. Έτσι, το 2002 πάρθηκε η απόφαση να αποτελέσει ένα από τα εκθέματα του νέου μουσείου της Αιγύπτου -του Grand Egyptian Museum (GEM)- ατενίζοντας τη γαλήνια κοιλάδα των βασιλέων. Εκεί, εκτός από την προστασία που θα απολαμβάνει, θα επιστρέψει και σε ένα ταιριαστό με την αίγλη και τη λάμψη του περιβάλλον.
Ο Φαραώ, τοποθετημένος ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ‘50 στην περιοχή της πλατείας Ραμσή στο κέντρο του Καΐρου έμοιαζε κυριολεκτικά να ασφυκτιεί ανάμεσα σε τρεις από τις μεγαλύτερες και πολυσύχναστες λεωφόρους της αιγυπτιακή πρωτεύουσας και σε πολυάριθμες γραμμές του τρένου και του μετρό. Είχε φτάσει, λοιπόν, η ώρα «ένας από τους μεγαλύτερους βασιλείς της αρχαίας Αιγύπτου να ταξιδέψει μέχρι το μεγαλύτερο μουσείο του κόσμου», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Φαρούκ Χόσνι σε διεθνή έντυπα!
 Αίγυπτος. Μία ολόκληρη επιχείρηση στήθηκε μέσα στην καρδιά του περασμένου καλοκαιριού για τη μεταφορά του γιγαντιαίου αγάλματος του ξακουστού Φαραώ Ραμσή ΙΙ στην «αιώνια» κοιλάδα των βασιλέων  |
Η πραγματοποίηση
Το νέο σπίτι του θρυλικού Φαραώ και πολεμιστή, με τις πολλές συζύγους –ανάμεσα στις οποίες και η ονομαστή Νεφερτίτη- και τα περίπου 100 παιδιά, βρισκόταν 35χλμ. από το Κάιρο -σε απόσταση αναπνοής από τις Πυραμίδες της Γίζας- κι έτσι κυβέρνηση και μηχανικοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με το κρίσιμο ζήτημα της ασφαλούς μεταφοράς του. Πώς θα κατάφερνε να διασχίσει μία τέτοια διαδρομή το κολοσσιαίο άγαλμα του Ραμσή ΙΙ που ζυγίζει γύρω στους 100 τόνους και φτάνει σε ύψος τα 11 μέτρα;
Στήθηκε, λοιπόν, ένας ολόκληρος μηχανισμός για την επίλυση του ουσιαστικού προβλήματος της επιχείρησης. Έπρεπε να σχεδιαστεί με κάθε ακρίβεια και λεπτομέρεια ο τρόπος διαχείρισης του πολύτιμου φορτίου. Αρχικά, προτού καταστρωθεί οποιοδήποτε σχέδιο μεταφοράς, συστήθηκε μία ομάδα εργασίας αποτελούμενη από αρχαιολόγους, φωτογράφους και αρχιτέκτονες. Έργο τους η καταγραφή, ο σχεδιασμός, η φωτογράφηση κάθε εκατοστού του μνημείου και από κάθε δυνατή οπτική γωνία. Κάθε μισή ώρα το άγαλμα καταγραφόταν από μόνιτορ ώστε να εντοπιστούν τα αδύναμα σημεία του και να εξασφαλιστεί η απόλυτη προστασία του κατά τη μετακίνησή του.
Η ενδελεχής μελέτη έδειξε πως παρά το δυνατό υλικό από το οποίο ήταν κατασκευασμένο το άγαλμα (κόκκινος γρανίτης) είχε προσβληθεί σοβαρά από το μολυσμένο περιβάλλον της πόλης. Παράλληλα εντοπίστηκαν αλλοιώσεις στο χρώμα του υλικού, αλλά και θραύσματα στην πλάτη και στην περιοχή ανάμεσα στα πόδια. Τα φθαρμένα σημεία αποκαταστάθηκαν και τα χαμένα κομμάτια αντικαταστάθηκαν από παρόμοια υλικό προερχόμενο από την περιοχή του Ασουάν.
Αφού οι αρχαιολογικές, γεωλογικές και αρχιτεκτονικές μελέτες ήρθαν σε πέρας παράλληλα με τις υπόλοιπες μελέτες για τους πιθανούς τρόπους μεταφοράς και τις προτεινόμενες μεθόδους αποσυναρμολόγησής του και επανασυναρμολόγησής του στο σημείο μεταφοράς, αποφασίστηκε να μετακινηθεί στην κατάσταση που βρισκόταν, δηλαδή ως ενιαίο κομμάτι. Μάλιστα ο πρόεδρος της αραβικής εταιρίας που είχε αναλάβει την εκτέλεση αυτού του δύσκολου εγχειρήματος, ανακοίνωσε πως η εταιρία του σκόπευε να εφαρμόσει μερικές από τις τεχνικές που είχαν χρησιμοποιήσει οι αρχαίοι Αιγύπτιοι για την κατασκευή των πυραμίδων της Γίζας.
Συνοδεία 1.500 στρατιωτών ένας από τους πιο λαμπρούς Φαραώ στη ιστορία της Αρχαίας Αιγύπτου κατευθύνεται στη νέα του κατοικία.
|
Παράλληλα επιστρατεύτηκε πλήθος μέτρων προστασίας, όπως η κάλυψη του αγάλματος με αφρώδες ελαστικό, το οποίο στηριζόταν από όλες τις πλευρές με μεγάλες ξύλινες μπάρες. Επίσης το κλουβί μεταφοράς του αγάλματος κρεμάστηκε από μία ατσάλινη γέφυρα ώστε να του επιτρέπεται η ελευθερία κινήσεων και να μειώνεται η γωνία των κεκλιμένων επιπέδων της διαδρομής. Ολόκληρη η ατσάλινη κατασκευή τοποθετήθηκε πάνω στις επίπεδες πλατφόρμες δύο φορτηγών και η επιχείρηση αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας για τη αποφυγή της κίνησης.
Η τελευταία φάση
Για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων και δυσχερειών πραγματοποιήθηκαν τρεις δοκιμαστικές επιχειρήσεις. Έτσι η ομάδα είχε τη δυνατότητα να δοκιμάσει το βάρος και τη συμπεριφορά του αγάλματος πάνω στο όχημα, στη γέφυρα αλλά και στους δρόμους. Στις δύο πρώτες δοκιμές χρησιμοποιήθηκαν ογκόλιθοι του ίδιου βάρους ως φορτίο, ενώ στην τελευταία και πιο κρίσιμη (στις 28 Ιουλίου 2006) τη θέση τους πήρε ένα αντίγραφο του κολοσσιαίου αγάλματος. Η όλη διαδικασία ήταν απαραίτητη για να αποκτήσει το προσωπικό (τόσο οι μηχανικοί όσο και οι εργάτες) την απαιτούμενη τεχνική εμπειρία, ώστε να αντιμετωπίσει τη διαχείριση του πραγματικού φορτίου ένα μήνα αργότερα, στις 25 Αυγούστου.
Οι δοκιμαστικές διαδρομές σηματοδότησαν ορισμένα σημαντικά βήματα στην πορεία της αποστολής. Πρώτα απ’ όλα κόπηκαν κάποια κλαδιά από τους δρόμους που θα περνούσε ο βασιλιάς, ενώ σε άλλα σημεία αφαιρέθηκαν τμήματα πεζοδρομίων.. Κι έτσι η μέρα του μεγάλου εγχειρήματος έφτασε. Στις 25 Αυγούστου ο ένδοξος Φαραώ επιβιβάστηκε στο άρμα του για μία ακόμα διαδρομή. Το ταξίδι διάρκεσε 10 ώρες και ο Ραμσής ΙΙ πλαισιωμένος από ένα κομβόι 1.500 στρατιωτών έφτασε σώος και αβλαβής εκεί που ανήκε.
Στην αιωνιότητα της κοιλάδας των βασιλέων. Δίπλα στο βασιλιά Τουταγχαμών –η μούμια του οποίου θα στεγαστεί επίσης στο GEM, το οποίο αναμένεται να ανοίξει τις πύλες έπειτα από μία πενταετία- θα συνεχίσει να προκαλεί δέος και συγκίνηση στους επισκέπτες για έναν από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ανθρωπότητας!